Hafıza Bozuklukları ve Bunama (Alzheimer)
Demans – bunama, kişinin bilişsel işlevlerinin, günlük hayatını etkileyecek düzeyde bozulması olarak tanımlanabilir. Bu bilişsel işlevlerden en iyi bilineni hafıza olmakla birlikte düşünme, dil, karar verme ve sosyal beceriler-davranışlar da etkilenebilir. En sık görülen demans tipi Alzheimer hastalığıdır ve ön planda yakın geçmişe ait hafıza kayıpları ile kendini gösterir.
Alzheimer tipi bunama belirtilerinin ortaya çıkması, bir başlangıç değil, beyinde 25 yıla yakın süredir gelişen bozuklukların bir sonucudur. Bu sebepledir ki yakın zamana kadar kullandığımız ilaçlar bunamayı geri çevirmede ya da ilerlemesini durdurmada pek etkili değildir. Ancak elbette ki bu ilaçlar hastalığın sebep olduğu anlama ve kavrama sorunlarını, hafıza ve davranış bozukluklarını iyileştirmede etkilidir ve rutin olarak kullanılmaktadırlar.
Alzheimer tipi bunamaya yönelik yapılan çalışmalar sonucu, son üç yılda iki adet hastalık modifiye edici – gidişatı değiştirici- ilaç US FDA ( Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi ) tarafından onaylanmıştır. Bu ilaçlar beyinde mevcut patolojik süreçlerin bir kısmını geriye çevirebilmektedir (beyinde biriken artık maddeyi temizlemekte ancak hücre kaybını geri çevirememektedirler).Bilişsel işlevlerde gerilemeyi belirli bir süre için yavaşlattıkları gösterilmiştir. Ancak bu ilaçlar sadece hastalığın erken dönemindeki hastalarda denenmiştir, ayrıca yan etki profilleri sebebi ile kar /zarar oranı gözetildiğinde rutin olarak kullanımları sıkıntılıdır.
Bu sebeple, son yıllarda hastalığın erken teşhisine, hatta henüz bunama oluşmadan beyindeki değişikliklerin saptanmasına yönelik araştırmalar hız kazanmıştır. Kandan ve beyin omurilik sıvısından beyin hasarını ve hastalığı yansıtan biyobelirteçler bulunmaktadır. Ayrıca beyin işlevlerini, metabolizmasını, beyinde biriken maddeleri saptamaya yönelik radyolojik beyin görüntüleme yöntemleri geliştirilmiştir. Bu incelemelerin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yanında, çok sayıda ilaç çalışması devam etmektedir. Gelecekte Alzheimer hastalığının tedavi edilebilmesine yönelik umutlarımız artmaktadır.
Şu an için en etkili yöntem hastalığın beyindeki etkileri başlamadan, yani en geç 40lı, 50li yaşlarda bunama riskimizi azaltacak, beyin sağlığımızı iyileştirecek müdahalelerde bulunmaktır. Bunların özünde hayat tarzı değişiklikleri olmakla birlikte, kliniğimizde kişiye özgü değerlendirmeler ile bireysel riskler belirlenmekte ve uygun düzenlemeler yapılmaktadır. Bu yolla kişinin beyin rezervinin en iyi şekilde korunması, eksikliği saptanan önemli vitamin-minerallerin yerine konması ve eşlik eden fiziksel ve/veya psikolojik durumların erken müdahalesi mümkün olmaktadır.
Demans testi için :
Demans - bunama şüphesi olan bir kişide ayrıntılı nöropsikolojik testler uygulanarak hafıza, dikkat, yargılama, görsel mekansal işlevler, depresyon varlığı gibi pek çok alan test edilir. Elde edilen sonuçlar bunama tanısı ve takibinde kullanılır.
